Hoe het begon
De iconenschool is in november 2001 opgericht en staat sindsdien onder leiding van Monica Boers. Zij kwam in 2001 terug in Nederland vanuit Australië, waar zij aan de Iconschool of St. Peter’s Eastern Hill iconen schilderen heeft geleerd. Deze school werkte op atelierbasis, dat wil zeggen dat de leden elkaar kennis en technieken doorgaven. Na vijf jaar behoorde Monica tot een van de leiders van dit atelier. Zij heeft een handleiding voor het schrijven van iconen samengesteld. Deze handleiding wordt zowel in Australië als, bij haar terugkomst in Nederland door deelnemers van de iconenschool gebruikt.
Terug in Nederland oprichting van een Nederlandse Iconenschool
Op een oproep in het Kerkblad van de St. Vitus en Willibrord parochie in oktober 2001, of er mensen geïnteresseerd waren in het leren van iconen schilderen, kwamen verschillende reacties waarvan er vijf personen overbleven. Met deze groep is de Iconenschool Moeder Gods van de Tederheid in Hilversum begonnen met wekelijkse lessen op maandagmiddag aan de keukentafel van een van de leden. Een paar leden vielen na een jaar af, maar de groep werd ook weer aangevuld met twee nieuwe leden.
Toen de mogelijkheid om aan de keukentafel bij een van de leden te schilderen ophield, werd er zonder veel moeite verhuisd naar de keukentafel bij een ander lid. Indien nodig werd de keukentafel van nog andere leden gebruikt, maar dat had ook zo zijn beperkingen. Er konden maar 6 personen deelnemen.
Erkenning als activiteit van de St. Vitus en Willibrord parochie
De school heeft zich altijd verbonden gevoeld met de St. Vitus en Willibrord parochie te Hilversum. Zo vonden alle icoon wijdingen en aansluitende tentoonstellingen plaats in die parochie. Die verbondenheid ontwikkelde zich zodanig dat in 2010 de school een parochie-activiteit werd en mocht er gebruik worden gemaakt van het Annagebouw bij de kerk. Dit gaf de mogelijkheid om meer mensen toe te laten. De groep werd versterkt met nog eens vijf schilders. Later toen de Schaapskooi van dezelfde parochie gerestaureerd was, werd dat gebouw ‘het atelier’. In de loop der tijd zijn verschillende schilders afgevallen en andere schilders erbij gekomen. Op dit moment telt de groep 15 leden.
Excursies
Vanaf het begin tracht de school elk jaar een excursie te houden naar voor iconen schilders interessante plaatsen. Plaatsen en musea die in de loop der jaren o.a. bezocht zijn:
- Stichting Odigia in Den Haag,
- Het Catharijne convent in Utrecht,
- Museum voor Religieuze Kunst in Uden,
- Het orthodoxe klooster in Asten
- Russisch orthodoxe kerk in Deventer
- Het Iconenmuseum in Recklinghausen, Duitsland
- De stad Münster, Duitsland
- Het Iconenmuseum in Kampen
In 2007 werd een bijzondere excursie naar Athene gemaakt om een icoon van de H. Anna weg te brengen naar Anna, de dochter van een vriend van een van de leden, die in Athene met haar man en gezin woonde. Het Byzantijnse museum, het Archeologisch museum, de Acropolis, een bedevaartsoord van de Heilige Nektarius op het eiland Aegina zijn toen bezocht. Ook heeft de groep een processie op de feestdag van de heilige Dionysius, een orthodoxe zondagse eucharistieviering en een doop van een volwassen Duitse vrouw die lid werd van de parochie van Anna, bijgewoond.
Gebruikte schildertechniek
De techniek van schilderen lijkt het meest op de Kretensische manier van schilderen. De verf wordt aangebracht met een vrij droge kwast in de vorm van crosshatchings. Alle oppervlaktes worden eerst donker gemaakt, waaroverheen de kleur van een gewaad of gezicht en de oplichting worden geschilderd. Het mengen van kleuren gaat voornamelijk door middel van het over elkaar heen schilderen van monochrome lagen ei-tempera. De school heeft altijd gewerkt vanuit het idee dat alle stadia van het schilderproces aangeleerd kunnen worden. Dat wil zeggen: van het voorbereiden van de plank tot en met het aflakken van de icoon. Dit uitganspunt wordt nog steeds gehanteerd.
Schrijven in stilte
Van bijzonder belang is dat er gewerkt wordt in stilte. Het schilderen van iconen is een gebed en de stilte die daarbij bewaard wordt, is een gave aan onszelf en de anderen in de groep. Onder het genot van een kopje thee, vooraf aan het ‘schrijven’, geeft Monica regelmatig uitleg over een bepaalde icoon, meestal gerelateerd aan een liturgisch feest of heilige in die week. Daarmee raken de deelnemers bekend met verschillende typen iconen, met de symboliek van iconen en ook met de feesten die in de orthodoxe kerk gevierd worden. Dan volgt het gezamenlijk gebed van de icoonschilder, waarna individueel aan het werk gegaan wordt met eventuele begeleiding door Monica, ieder werkend in zijn of haar eigen tempo.
Samen komen
Als laatste maar zeker niet onbelangrijke invloed van het samenkomen om iconen te schilderen in stilte, zijn de gemeenschap die onder elkaar gevormd wordt en de vreugde die door het schilderen en de gemeenschap ervaren wordt. Daar zijn alle leden van de school zeer dankbaar voor.